Οινικές ρίζες
Αμπελοκαλλιέργια & παραγωγή κρασιού
από την κλασική περίοδο μέχρι και τη νεότερη ελληνική ιστορία
ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Το κρασί ως μέσο λατρείας και θεραπείας
6.500 χιλιάδες χρόνια πριν, οι πρώτες ενδείξεις αμπελλουργίας στη χώρα μας (βάσει ανασκαφών) βρίσκονται κοντά στην αρχαία πόλη των Φιλίππων, στη Μακεδονία.
Όμως, η Ελλάδα δεν είναι η πρώτη χώρα που διεκδικεί την αφετηρία της παραγωγής κρασιού. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου τοποθετούν την απαρχή της αμπελλουργίας στην περιοχή της σημερινής Γεωργίας και Αρμενίας.
Όπως επίσης, την παραγωγή πρώτων δειγμάτων κρασιού στη Μεσοποταμία.
Περισσότερα
Στις μεγάλες πόλεις των Αθηναίων, των Σπαρτιατών, των Θηβαίων και των Μακεδόνων, ο οίνος συναντάται στις θρησκευτικές τελετές προς τους θεούς, στις κοινωνικές εκδηλώσεις, καθώς και ως «φάρμακο» (με την προσθήκη ιαματικών βοτάνων) στην εποχή του μεγάλου ιατρού και θεραπευτή Ιπποκράτη.
Οργανώνονται λατρευτικές γιορτές προς τον θεό του κρασιού και του αμπελιού Διόνυσο, όπως τα “Μικρά Διονύσια” , τα “Εν άστει Διονύσια” όπως και η μεγαλειώδης γιορτή των “Μεγάλων Διονυσίων”, με πομπές, έργα θεατρικά και απαγγελίες κειμένων από ποιητές της εποχής. Επίσης, γνωστές είναι και οι συνάξεις των ανδρών της αριστοκρατικής τάξης των κλασικών χρόνων, τα λεγόμενα “Συμπόσια”, με μεγάλο αριθμό προσκεκλημένων που σε ορισμένες περιστάσεις διαρκούσαν και μέρες. Εκεί, κατά τη διάρκεια πολύωρων και πλούσιων δείπνων, έρεε άφθονο ονομαστό κρασί αναμεμειγμένο με νερό -γνωστό ως «κεκραμένος οίνος» – που συνόδευε μεγάλες φιλοσοφικές συζητήσεις, αναζητήσεις, καθώς και απαγγελίες ποιημάτων.
ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ
Από την παρακμή στο ευρωπαϊκό ταξίδι της ελληνικής αμπελουργίας
Με την επέλαση των Ρωμαίων και την επικράτηση τους στη Μεσόγειο, παρατηρείται και η παρακμή της Ελληνιστικής περιόδου και του ελληνικού οίνου. Παρόλ’αυτά, στις ελληνικές αποικίες της Νότιας Ιταλίας και Σικελίας (Μεγάλης Ελλάδας) παράλληλα με την πολιτιστική κληρονομιά, διεσώθηκαν και οι αμπελουργικές πρακτικές και η παραγωγή κρασιού, όπου εξαπλώθηκε στη Βόρεια Ιταλία στους Ετρούσκους και από εκεί στη Νότια Γαλλία. Οπότε, μια ασφαλής παρατήρηση που μπορούμε να κάνουμε, είναι ότι η Ελλάδα έδωσε στην Ευρώπη τις ‘ρίζες’ του αμπελώνα και της παραγωγής του κρασιού.
ΒΥΖΑΝΤΙΟ – ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
Η οινική άνθιση και οι φόροι που οδήγησαν στην εγκατάλειψη
Κατα τα Βυζαντινά χρόνια, η σχέση του κρασιού με τον Χριστιανισμό είναι σημαντική. Αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινής διατροφής των πολιτών αλλα και των θρησκευτικών τελετών τους και καταναλώνεται πλέον χωρίς την προσθήκη νερού. Οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες και οι Πατριάρχες συμμετέχουν στους εορτασμούς της έναρξης των τρύγων. Το Άγιο Όρος, τα νησιά του Αιγαίου, η Μονεμβασιά και η Κύπρος παράγουν τα πιο ονομαστά κρασιά της εποχής, με τη Μαλβάζια ή αλλιώς τον Μονεμβάσιο οίνο να κρατάει τα σκήπτρα κατά τη Βυζαντινή εποχή.
Με την επικράτηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1453μΧ) η παραγωγή κρασιού δεν σταματάει. Αντιθέτως, οι κατακτητές, αναγνωρίζοντας την εμπορική του αξία, αρχίζουν να επιβάλλουν φόρους σε όλα τα στάδια καλλιέργειας και παραγωγής.
Η σταδιακή όμως αύξηση των φόρων έφτασε σε σημείο να είναι πλέον ασύμφορη για τους αμπελουργούς, όπου σιγά σιγά, εγκατέλειπαν τα αμπέλια. Το αποτέλεσμα ήταν η διακοπή της παραγωγής κρασιού.
1821 – ΣΗΜΕΡΑ / ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
80 χρόνια καταστροφής…
100 χρόνια ανάκαμψης…
15 χρόνια διακρίσεων!
Κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης, οι Τούρκοι κατακτητές αποχωρούσαν από τα ελληνικά εδάφη, καίγοντας τα αμπέλια για να τιμωρήσουν τους Έλληνες. Μόνο οι περιοχές που δεν ήταν υπό τουρκική κατοχή, όπως τα Επτάνησα, μπόρεσαν να διατηρήσουν τους εμπορικούς δεσμούς τους με τη Δύση. Το 1898 φυλλοξήρα χτύπησε την Ελλάδα, πρώτα στη Μακεδονία (και από εκεί σε όλα τα αμπελοτόπια της επικράτειας) πλήττοντας τον ελληνικό αμπελώνα εκ νέου. Στις αρχές του 1900 άρχισε η φύτευση των κατεστραμμένων αμπελιών και εμφανίστηκαν οι πρώτες εταιρείες παραγωγής και εμφιάλωσης κρασιού (π.χ. Achaia Claus στην Πάτρα).
Περισσότερα
Το αποτέλεσμα ήταν να μπει ξανά η Ελλάδα στον οινικό παραγωγικό χάρτη. Κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου, αυξάνονται οι καλλιεργίσιμες εκτάσεις αμπελιού, δημιουργώντας πρόβλημα διάθεσης σταφυλιών. Η λύση έρχεται με τη σύσταση των Αγροτικών Συνεταιρισμών (Σάμου, Αγχίαλου, Τυρνάβου) και μεγάλων οινοποιητικών εταιρειών (Τσάνταλης, Κουρτάκης, Καμπά, Μπουτάρη) όπου κατέχουν την τεχνογνωσία και τον εξοπλισμό για την παραγωγή εμφιαλωμένου κρασιού.
Στις αρχες της δεκαετιας του 1970, με τη συντονισμενη εργασια της χημικου/οινολογου Δρ. Κουρακου-Δραγωνα, νομοθετουνται οι πρωτες περιοχες Ονομασιας Προελευσης, σε εναρμονιση με τις υπαρχουσες ευρωπαϊκες νομοθεσιες. Η δεκαετια του 1970 σηματοδοτει την εμφανιση των πρωτων εκπαιδευμένων οινολογων, οι οποίοι αρχιζουν να οινοποιουν σε μικρης εκτασης αμπελοτοπια με εμφαση στην ποιοτητα. Με εφόδια ελληνικές και ξενικές ποικιλιες, νεες τεχνικες και εξοπλισμο, τα αποτελεσματα ειναι εντυπωσιακα, υψηλης ποιοτητας κρασια που καταφερνουν να αναβαθμισουν τον ελληνικό αμπελώνα, τοσο στην εγχωρια οσο και στη διεθνη αγορα. Τα τελευταια 15 χρονια, ο ελληνικός οίνος κερδιζει δεκαδες διακρισεις και μεταλλια σε διεθνείς διαγωνισμους. Οι ελληνικες ποικιλιες ειναι πλεον αναγνωρισιμες και κοσμουν τις λιστες κρασιων σε κορυφαια εστιατορια και ξενοδοχεια διεθνους φημης, κάνοντας τους οινόφιλους του ελληνικού αμπελώνα να αυξάνονται συνεχώς σε όλο τον κόσμο!